Çan Altıkulaç Lahdini Biliyor Musunuz?

Çan-Altıkulaç Lahdi arkeoloji dünyasında önemli lahitlerden biri olarak envantere girmiştir. Altıkulaç/Çan Lahdi ismi ile bilinen lahit, 1998 yılında Çanakkale ilçesi Altıkulaç köyü Çingenetepe Tümülüsü’deki mezar odasında bulunmuştur.  Lahdin bir yüzünde av sahnesi (geyik/domuz avı), diğer yüzünde ise savaş sahnesi betimlenmiştir.

Müze uzmanları tarafından MÖ IV. yüzyılın başlarına (MÖ 400-375) tarihlenen Çan-Altıkulaç Lahdi boyalı mermer bir lahit olması hasebiyle önem kazanmaktadır. Ülkemizdeki ve dünyadaki müze ziyaretlerinizi göz önüne getirirseniz; antik çağın o muhteşem mermer heykelleri, lahitlerinin neredeyse tamamının doğadan çıktığı rengi ile görürsünüz. Halbuki bu mermer heykel ve lahitler yapıldığı dönemde boyalı daha bir göz alıcı idi. Fakat iklim şartları ve yüzyılların üzerinden geçmesi dolayısı ile günümüze ulaşan boyalı mermer lahit ve heykel sayısı çok nadirdir.

Yine müze uzmanı arkeologların raporuna göre lahit üzerinde yapılan incelemelerden lahdin o dönem Anadolu’ya gelen Persler ve kültüründen etkilendiği, betimlemelerim İskit-Pers kültürünün ikonografik özelliklerini yansıttığını görmekteyiz.

Bu kısa denemede sizlere Çan-Altıkulaç Lahdi’nin arkeolojik özelliklerini sayarak sizleri bilgi bombardımanına tutma niyetinde değilim. Öncelikle bölgemizin arkeoloji ve tarih açısından ne kadar önemli olduğunun somut delillerinden birine dikkatinizi çekmek istiyorum. Devamında da arkeoloji eğitimimiz sırasında değerli hocalarımızın tarihe, arkeolojiye, kültür varlıklarımıza en büyük tahribatı mezar soyguncularının/vandalların yaptığını sürekli tekrarladıkları bir olayın gözler önündeki gerçek bir detayını göstermek istiyorum.

Halk arasında “defineciler” diye tanımlanan mezar soyguncuları maalesef döneminin en muhteşem mermer heykelleri, lahitleri vb. kültür varlıklarını olmasının milyonda bir ihtimali dahi olmayan altın/hazine aramak için patlatmış tahrip etmişlerdi. Bunlardan biri de maalesef Çan-Altıkulaç Lahdi’dir. Mezar soyguncuları ülkemizin kültür envanterine Çingenetepe Tümülüsü’nde kaçak kazı yapmışlardır. Görselde de görüldüğü gibi lahdi açabilmek için mermer lahit çok kötü tahrip etmişlerdir.

Olayın emniyet güçlerine intikal etmesi üzerine Çanakkale Truva Müzesi kurtarma kazısı yaparak lahdi gün yüzüne çıkarmış ve bu gün Truva Müzesi’nin seksiyonunda ziyaretçilere sergilenmektedir.

Üzerinde yaşadığımız Dünyamızın bilim insanları tarafından beş buçuk milyar yıl yaşında olduğu hesaplanmaktadır. Yazının icadının MÖ 3200’lü yıllarda olduğu ve bizim bu yazılı tarihle 5000 yıllık bir tarihi bildiğimiz düşünülürse dünya insanlık tarihi açısından kültür varlıklarının ne kadar önemli olduğu daha bir iyi anlaşılacaktır. İstanbul Üniversitesi hocalarından arkeolog Prof. Dr. Mehmet Özdoğan hocamız İstanbul Yarımburgaz Mağaralarında yapılan kazılarla insanlık tarihinin 300 bin yıl önceki kalıntılarını tesbit etmeye yarayan buluntulara ulaşmıştır. Anadolu gerçekten çok zengin bir tarihi mirasın üzerinde oturmaktadır.

Bizler böyle büyük bir tarihi mirasın varisleri olarak üzerimize düşen büyük sorumluluğun bilincinde olmalı ve bizden sonraki nesillere ulaştırabilmek için büyük küçük demeden her türlü kültür varlıklarını hassasiyetle korumalıyız.

Bu hem insanlık hem de en önemli vatandaşlık görevimizdir. Bulduğumuz, gördüğümüz her türlü kültür varlığını en kısa sürede en yakınımızdaki müzeye bildirmekle mükellefiz. Bu bilinçle donanmamız ümidiyle…