Fiyat

Fiyat eder, paha, bedel veya tutar anlamına gelir. Değişik şekillerde ifade edildiğini biliyoruz. İngilizce “Price” olarak yazılıyor. Fiyatı şöyle tanımlayabiliriz, elde etmek istediğimiz bir mal veya faydalanmak istediğimiz bir hizmet karşılığında vaz geçtiklerimizdir. Bir çeşit değiş tokuş değeridir. Biz bu yazımızda çeşitleri ve oluşumu üzerinde duracağız.

Fiyat, oluşumlarına göre şöyle sınıflandırılabilir.

Alış fiyatı: Mal veya hizmete kaynağında ödediğimiz ham (çıplak) bedeldir. Örneğin,  basında sık, sık duyarız “Tarlada birimi 5 TL. olan karpuz pazarda neden 15 TL.”  gibi. Evet tarladaki yani kaynağındaki 5 TL. “Alış fiyat”ıdır.

Maliyet fiyatı: Alış fiyatının üzerine işletmemize veya evimize gelinceye kadar ödediğimiz hamaliye, nakliye, sigorta vb. bedeller ile beraber oluşan fiyattır. Yukarıdaki örnek üzerinden hareket edersek, tarladaki karpuz satış tezgâhına gelinceye kadar yükleme (Hamaliye), yol parası (Nakliye), ambalaj, sigorta parası ve birde bunlara kırılma-dökülme gibi “fire”leri eklediğimizde satıcıya olan “maliyet fiyatını” bulmuş oluyoruz.

Satış fiyatı: Maliyet fiyatının üzerine satıcının yer kirası, elektrik, su parası ve de karını koyarak oluşan fiyattır. Yani biz tüketicilerin ödediği bedeldir. Yukarıdaki örneğe devam edecek olur isek, satıcının ödediği yer kirası, yanında çalıştırdığı işçi parası, kar,  kdv, vb. de eklediğimiz zaman “satış fiyatına” ulaşmış oluyoruz ki buda birimi 5Tl. olan karpuzun birimi bize 15Tl. olarak yansıyor. Biz tüketicilerde tarla ile pazar arasındaki “bu fiyat farkı ne” bu kadar diyerek sorgulayıp şikâyetçi oluyoruz.

İktisat teorileri fiyat oluşumuna farklı yaklaşmışlardır.

Devletçi ekonomilerde (kapalı ekonomiler) bütün fiyatları devlet tekeli belirler. Yönetim istediği malı istediği fiyattan satar.

Karma ekonomilerde ise, devlet tekelinden olan ürünlerin fiyatını devlet belirler. Devlet tekelinde olmayan özel sektöründe ürettiği ürünleri özel sektör piyasa şartlarına göre fiyatını belirler.

Serbest piyasa (Liberal) ekonomilerde ise pazarda ki arz ve talep eğrilerinin kesiştiği nokta fiyatın oluşum noktasıdır. Mal veya hizmetin arzı çok talebi az ise fiyatlar kendiliğinden düşer. Mal veya hizmetin arzının az, talebinin çok olduğu zamanda ise fiyatlar kendiliğinden artar. Adem Smith in ifadesine göre bunları gizli bir el ayarlar ve yönetir.

Günümüzde işadamlarımızın fiyatlandırma politikaları konusunda daha çok pazarlamanın ilgi alanı olduğunu bilmektedirler. Bu sebeple pazarlama, satış ve reklam departmanları oluşturmaktadırlar.

Alış verişlerimizde bilinçli davranıp, düşük fiyatlar oluşturmaya gayret edeceğinizi umuyorum. Gelecek yazılarımızda buluşmak üzere hoşça ve dostça kalınız.