Girişimcinin (Müteşebbis) Payı: Kâr

Girişimcinin mal ve hizmet üretmek için üretim unsurlarını bir araya getiren kişi olduğunu belirtmiştik. Üretim hâsılatından diğer üretim araçları pay aldığına göre girişimcinin de pay alması gerekir ki buna iktisat literatüründe kâr denir.

Tartışmalar bu kârın nasıl belirleneceği, ne kadar olacağı üzerinedir.

Ticari hayatta kâr maliyet fiyatının üzerine eklenen miktar olarak karşımıza çıkmaktadır. Maliyet fiyatı artı kâr satış fiyatını oluşturur. Bu tür kârlar normal kâr olarak adlandırılır. Tabii ki fırsat maliyetlerinden faydalanmak isteyen bazı girişimciler ürünlerine fazla talep olduğu zaman yeterli arz da yok ise fazla kâra yönelebilirler bu tür kârlara aşırı kâr denir. Oluşan fiyata da fahiş fiyat denir.

Girişimcilerin her zaman kârlı olmaları da söz konusu değildir. Bazı zamanlarda fırsat maliyeti tüketiciden yana işler ve girişimci ürününü maliyet fiyatının altında bir fiyata da satabilir. Bu durumda da girişimci zarar etmiş olur. Girişimciyi diğer üretim unsurlarından ayıran en büyük özellikte kâr ile beraber zarar riskini de üstlenmiş olmasıdır.

Kârın kaynağı araştırıldığında ise bazı iktisadi görüşlere göre müteşebbisin katlandığı külfet olarak ifade edilmiştir. Bir kısım iktisatçılara göre ise girişimcinin yaratıcılığı (inavasyon) olarak ifade edilmiştir. Bir kısım iktisatçılar üstlenilen risklerin karşılığı olarak ifade etmiştir.

Sosyalist iktisatçılar ise kârı sınıflar arası istismar aracı (sömürü) olarak değerlendirmiştir. Karl Marks’a göre ise “artık değer”dir. Emekçiye ödenmeyen toplumdan çalınan kısımdır.

Günümüzde gelişen teknoloji ile beraber işbölümleri de farklılaşmış ve doktorluk, zanaatkârlık vb. mesleklerde girişimcilik ve emeğin ikisinin bir arada olduğunu görmekteyiz bu durumda hâsılatın ne kadarı emeğin hakkı olan ücret ne kadarı girişimcinin payı kâr ayırt etmek daha da zorlaşmaktadır.

Finans sektörün de ise sermaye ile girişimci bir arada bulunduğu için ne kadarı sermayenin payı ne kadarı girişimcinin payı ayırt etmek zorlaşmaktadır.

Belirttiğimiz bu hususların her kesimin kendi bakış açısına göre bir açıklaması muhakkak bulunmaktadır. Mutlak doğru şu diye bilmek çok zordur.

Sonuç olarak kârın tanımı, miktarı, kaynağı hususunda farklı görüşler olsa da günümüzde vaz geçilmez bir unsur olduğu bellidir. Bütün girişimcilerimize haramdan uzak bol bereketli kazançlar dilerim. Gelecek yazılarımızda görüşmek üzere hoşça ve dostça kalınız.