Moskova Kızılmeydan

Rusya tarih boyunca Türklerle ilişkilerinden dolayı gündemimizde olan bir ülke olagelmiştir.21-24 Mayıs 2025 Inter Museum programı dolayısı ile Rusya Federasyonu’nun başkenti Moskova’daydık. Moskova denilince akla hemen haklı olarak Kızıl Meydan geliyor. Benim aklım da tarih boyunca siyasî olaylara şahitlik eden bu önemli meydanda idi.

Inter Museum programlarının yapıldığı Tretyakov Galeri binası önünde programı bekliyoruz. Programın başlamasına daha bir hayli vakit var. Kızıl Meydan ile aramızda ise Moskova Nehri’nden başka bir engel görünmüyor. Mihmandarımız İrina hanımefendiye program başlayana kadar şöyle bir Kızıl Meydanı gezebilir miyiz? diye soruyorum. Mihmandarımız “Yürümeyi göze alıyorsanız neden olmasın” diyor. Bu cevap ile hemen harekete geçtik.

Yürüyüş esnasında hatta havaalanına indiğimizden beri bir gözlemimi; her şeyin düzenli olduğunu söylememe gerek var mı bilemiyorum. SSCB döneminden kalma bu düzen ve intizam aynen devam ediyor. Her yer tertemiz. Sivil resmi binalarda dikkat çekecek kadar fazla olan güvenlikler ne kadar görevlerini titizlikle yapıyorlarsa; yolların temizliğinde görevli olan kişiler de aynı titizlikle görevlerini yerine getiriyorlar. Kızıl Meydan ile aramızdaki Moskova Nehri’nin üzerinde onlarcası olan köprülerden birinin üzerinde yürüyoruz. Köprünün korkuluklarına boydanboya konulmuş saksılarda rengarenk açmış mevsim çiçekleri asılmış. Görevli olduğu anlaşılan sivil bir bayan bu çiçeklerin kurumuş yapraklarını ve çiçeklerini temizliyor, kopardığı kuru yaprakları boynuna asılıtorbaya alıyor. Çiçeklerin güzelliği bu durağan ortamı dağıtıyor. Dayanamayıp Kremlin Sarayı’nı, Kızıl Meydanı, Aziz Vasil Katedrali’ni arkamıza alıp bol bol fotoğraf çektiriyorum.

Bizim Kızıl Meyda’na girdiğimiz kısımda Aziz Vasil Katedrali yer alıyor. Mihmandarımıza ismini soruyorum. Anlatmaya başlıyor. “Soğan kubbeli Aziz Vasilis Katedrali çoğu zaman misafirler tarafından Kremlin Sarayı ile karıştırılır. 1555-1561yıllarında İvan (Korkunç İvan) tarafından Rus Devleti’nin kazandığı zaferler anısına yapılmıştır. Farklı şekillerde hazırlanmış sekiz kubbe sekiz zaferi temsil etmektedir. Halk arasında İvan tarafından İtalyan bir mimara yaptırıldığı ve mimarın bina inşası bittikten sonra bir daha aynısını ve daha güzelini yapmaması için kör edildiği şehir efsanesi dolaşmaktadır” diyerek sözlerini tamamlıyor.

XV. yüzyılda tamamlanan Kremlin Sarayı’nı görüyoruz. Saray tamamlanınca tarihte meydan her dönem en büyük pazar, çarşı olarak kullanılmış. Çarın ikazlarının yapıldığı, ölüm ilanlarının okunduğu platform parmaklıklarla çevrilip belirlenmiş. Sovyetler Birliği kurucusu Vladimir Lenin’in mozolesi de meydana 1924 yılında ahşap olarak yapılmış. Daha sonra 1930’da bu günkü granit mozole inşa edilmiş.

Meydanın hemen karşısındaki tarihi binalar Moskova’nın ilk kütüphanesi ve üniversitesi olarak bizleri selamlıyor. Bu günde önemli, turistik alış veriş merkezleri burada. Meydanın diğer kısmında muhteşem binası ile Devlet Tarih Müzesi yer alıyor. Program vesilesi ile vaktimiz kısıtlı, müzeyi gezmeyi sona bıraksak da müze mağazasına şöyle kısa bir ziyaret yapıyoruz. Rusya denilince ilk akla gelen hediyelik eşyalardan olan Matruşkaların çok farklı fakat her biri elemeği göz nuru ürünlerini görüyoruz. 500 Rubleden başlayan fiyatlar 20-30 binli Rublelere ve daha yukarısına doğru gidiyor. Her matruşkanın içerisinden bir küçüğü çıkıyor; en son serçe parmağındaki tırnak kadar olan ahşap, gümüş, fildişi her türlüsü mevcut. Bütçemize uygun bir matruşkayı hatıra olarak alıp çıkışa yöneliyoruz. Bu muhteşem eserlerden ayrılmadan görevli matruşka felsefesini de bizimle payşlaşıyor: “Matruşka sadece birbirinin içerisinden çıkan oyuncaklar demek değildir. Rus anneler birbirinin içerisinden çıkan matruşkalar ile evlatlarına atalarını, tarihini anlatır. Geçmiş bilgisi ile geleceği inşa etme bilincini anlatır” diyor.

Dünyada önemli olaylara şahitlik eden Kızıl Meydanı daha geniş gezmeyi ilerleyen günlere bırakıyoruz. Bu kısa denememiz ile; ilk izlenimlerimizi ve de görselleri siz değerli okuyucularımızla paylaşarak sizleri de Kızıl meydan’dan haberdar etmek istedim. Saygılar selamlar.