Piyasa (Pazar)

Aslında her birimizin farkında olmadan oluşumuna katkı sağladığımız ortamlar. Pazar, çarşı, bazar; gibi kelimeler aynı anlamda kullanılmaktadır. Dilimizde daha önceleri bedesten terimi kullanılırdı. İngilizce market, bazaar, market place olarak da yazılır. Alıcı ile satıcının buluştuğu yer olarak tanımlanır.

İktisat literatüründe değişik şekillerde sınıflandırılır.

-Kendi ürettiği ürünü satan “Üretici pazarları”.

-Kullanılmış eşyaların satıldığı “İkinci el pazarı”.

-Dayanıklı eşya “Beyaz eşya pazarı”.

-Elektronik aletler pazarı.

-Otomobil pazarı.

-Menkul Kıymetler (Borsa) pazarı.

……..

İktisat teorileri daha çok pazarı fiyat oluşumu açısından ele alır ve sınıflandırır.

Bu teorilere göre: monopol (Tekel) piyasası, serbest pazar, karma pazar diye üçe ayrılır.

Monopol piyasa: Ürün ve hizmetin fiyatını egemen güç olan aktör belirler. Örneğin, ülkemizde akaryakıt fiyatlarını devletin (EPDK) Enerji Piyasası Düzenleme Kurulu belirlemesi. Dünyada ise petrol fiyatlarını OPEC in (Organization of Petroleum Exporting Countries) Petrol ihraç eden ülkeler birliği belirlemesi gibi örnekler verebiliriz.

Serbest Pazar: Birden çok alıcı ve satıcının ihtiyaçlarını gidermek için buluştuğu, mal ve hizmetin fiyatlarının karşılıklı arz ve taleplerine göre oluştuğu yerlerdir. Örneğin, semt pazarları, beyaz eşya pazarları, menkul kıymet pazarları vb. örnek olarak verebiliriz.

Karma pazar: Mal ve hizmet ürünlerinin fiyatlarının hem egemen güç olan aktörler hem de üretici ve tüketicilerin arz ve taleplerine göre oluşan pazarlardır. Örneğin: Eğitim öğretim kurumları, sağlık kurumları vb. örnek olarak verebiliriz.

Pazar oluşumuna etki eden faktörleri şöyle sıralayabiliriz.

-Talep.

-Üretim kaynaklarına yakınlığı.

-Ulaşım kolaylığı.

-Hukuki engellerin olmaması.

-Teknolojik imkanlara ulaşım kolaylığı.

……..

Sonuç olarak; tüketici olarak ikame mal bilgimizi bilinçli tercihe dönüştürerek piyasada aşırı talep etkisi yaratmamalıyız. Her birimize bütçe uygun piyasalar, rasyonel alış verişler dilerim. Gelecek yazımızda buluşmak üzere hoşça ve dostça kalınız.